Denov tadbirkorlik va pedagogika institutida professor o‘qituvchilari tomonidan innovatsion ishlab chiqarish temir kuprosi
Temir kuporosi (FeSO₄, temir sulfati) o‘simliklar uchun bir qator foydali xususiyatlarga ega, chunki temir o‘simliklarning o‘sishi va rivojlanishi uchun muhim mikroelement hisoblanadi. Quyida temir kuporisining o‘simliklarga foydasi haqida qisqacha ma’lumot beriladi:
- Xlorozning oldini olish va davolash:
Temir kuporosi o‘simliklarda temir yetishmovchiligidan kelib chiqadigan xloroz (barglarning sarg‘ayishi) holatini bartaraf etishda ishlatiladi. Temir xlorofill sintezida muhim rol o‘ynaydi, bu esa o‘simlik barglarining yashil rangini ta’minlaydi va fotosintez jarayonini yaxshilaydi. - Fotosintez jarayonini qo‘llab-quvvatlash:
Temir o‘simliklarda fotosintez jarayonida ishtirok etadigan fermentlarning faoliyatini qo‘llab-quvvatlaydi. Bu o‘simlikning energiya ishlab chiqarish qobiliyatini oshiradi va umumiy o‘sishni yaxshilaydi. - O‘simliklarning umumiy o‘sishini yaxshilash:
Temir kuporosi o‘simliklarda hujayra bo‘linishi, oqsillar sintezi va boshqa metabolik jarayonlarda muhim rol o‘ynaydi. Bu o‘simlikning sog‘lom rivojlanishiga yordam beradi. - Tuproqning kimyoviy holatini yaxshilash:
Temir kuporosi tuproqda kislotalilik darajasini oshirishi mumkin, bu esa ba’zi o‘simliklar uchun foydali bo‘lib, ularning ozuqa moddalarini o‘zlashtirishini yaxshilaydi. Ayniqsa, kislotali tuproqni afzal ko‘radigan o‘simliklar (masalan, atirgul, ko‘k meva, azalea) uchun samarali. - Fungitsid sifatida foydalanish:
Temir kuporosi ba’zi o‘simlik kasalliklariga qarshi, masalan, zamburug‘li infektsiyalarga qarshi himoya vositasi sifatida ishlatilishi mumkin. U o ‘simlik yuzasida zamburug‘larning o‘sishini inhibe qiladi.
Foydalanish usullari:
- Barg orqali oziqlantirish: Temir kuporosi suvda eritilib, o‘simlik barglariga purkaladi. Bu xlorozni tezda bartaraf etish uchun samarali.
- Tuproqqa qo‘shish: Temir kuporosi tuproqqa aralashtiriladi yoki suv bilan eritma shaklida quyiladi.
- Eritma tayyorlash: Odatda 0,5-1% li eritma (1 litr suvga 5-10 g temir kuporosi) ishlatiladi.
